Dolandırıcılık suçu cezası ve şartları nelerdir?
Son yıllarda internet ve sosyal medyanın yaygınlaşmasıyla birlikte, dolandırıcılık suçları da artış göstermiş ve dolandırıcılığın hileli davranışları çeşitlenmiştir. Dolandırıcılık suçu, bir kişinin hileli hareketler ile başkasını aldatması, maddi zarara uğratılması ve bu davranışla kendine ya da başka birine menfaat sağlanması durumunda ortaya çıkar. Eğer hileli bir davranış yoksa ya da suç işleyen kişi herhangi bir çıkar sağlamadıysa, dolandırıcılık suçu oluşmaz. Bu yazımızda, dolandırıcılık suçu, cezası ve unsurları hakkında detaylı bilgi vereceğiz.
Dolandırıcılık suçu nedir?
Türk Ceza Kanunu’na göre dolandırıcılık suçu, Mal Varlığına Karşı Suçlar başlığı altında 157 ve 159. maddelerde düzenlenmiştir. Bu suç, hileli davranışlar ile mağdurun aldatılması, mağdurdan yarar sağlanması ve dolandırıcıya ya da bir başkasına menfaat sağlaması durumunda işlenir. Dolandırıcılık suçunun temel unsurları ise aşağıdaki gibidir:
- Kasten işlenen bir suçtur; taksirle işlenemez.
- Korunmaya çalışan hukuki değerler, kişinin mal varlığı ve güvenliğidir.
- Nitelikli halleri bulunan bir suçtur ve nitelikli dolandırıcılık suçu işlendiğinde, ceza daha ağır olacaktır.
- Mağdur, her kişi olabilir ve dolandırıcılık, sürekli farklı yöntemler ile işlenebilir.
Dolandırıcılık suçunun varlık bulabilmesi için, gerekli unsurlar ve şartlar mutlaka yerine getirilmelidir.
Dolandırıcılık suçunun unsurları ve şartları
Hile ve aldatma, dolandırıcılık suçunun gerçekleşmesi için gerekli olan temel eylemler arasındadır. Bu eylemler sonucu kişi mağdur edilir ve dolandırıcılık suçu meydana gelir. Bunun yanı sıra, dolandırıcılık suçunun oluşabilmesi için başka iki önemli unsur da bulunmaktadır: cebir ve tehdit. Dolayısıyla dolandırıcılık suçu, bazen tehdit suçu, kasten yaralama ve mala zarar verme suçlarını da tetikleyebilir.
Dolandırıcılık suçunun oluşması için belirli maddi unsurlar gerekmektedir:
- Eylem: Suçu işleyen kişi, önce hile ile aldatıcı hareketler yapar, sonra mağdura zarar vererek kendine menfaat sağlar.
- Yarar Sağlama: Hileli hareketler sonucunda suçlunun kendisine yarar sağlaması gerekmektedir.
- Suçlu: Dolandırıcılık suçunu işleyen kişi ile yarar sağlayan kişi, her zaman aynı kişi olmak zorunda değildir.
- Mağdur: Dolandırıcılık suçunun mağduru her birey olabilir. Hileli veya aldatıcı hareketlerle mağdurun zarara uğratılması gerekir.
Bu unsurlar ve şartlar yerine getirildiğinde, dolandırıcılık suçu oluşmuş olur. Nitelikli dolandırıcılık suçu da bu unsurlara ek olarak, suçun nitelikli hallerinin sağlanmasıyla işlenir.
Dolandırıcılık suçu cezası
Dolandırıcılık suçu, kasten işlenen bir suç olup, nitelikli olarak da işlenebilir. Nitelikli dolandırıcılık suçunda ceza, suçun gerçekleşen türüne bağlı olarak farklılık gösterir. Türk Ceza Kanunu, basit ve nitelikli dolandırıcılık suçları için ayrı ceza hükümleri getirmiştir:
- Basit dolandırıcılık suçunun cezası: Bu suç türü, 1 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Ayrıca hakim, 5000 güne kadar adli para cezası verme yetkisine sahiptir.
- Nitelikli dolandırıcılık suçunun cezası: Nitelikli dolandırıcılık suçunun cezası, suçun ağırlaştırılmış hali ile 3 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası olarak belirlenmiştir. Nitelikli dolandırıcılık suçunda da 5000 güne kadar adli para cezası uygulanabilir.
- 24.11.2016’dan önce işlenen suçlar: Nitelikli dolandırıcılık suçları, 2016 öncesi dönemde 2 yıldan 7 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılıyordu. Ancak, 2016’dan sonra yapılan düzenlemeyle bu ceza 3 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası olarak değiştirilmiştir.
Türk Ceza Kanunu, dolandırıcılık suçunun hem basit hem de nitelikli halleri için cezai hükümler belirlemiştir. Suçun basit haliyle işlenmesi durumunda, görevli mahkeme Asliye Ceza Mahkemesi’dir.
Dolandırıcılıktan savcılığa suç duyurusu nasıl yapılır?
Son yıllarda e-ticaretin ve internet kullanımının artmasıyla birlikte, dolandırıcılık vakalarında da ciddi bir artış yaşanmıştır. Bu sebeple dolandırıcılıktan savcılığa suç duyurusu yapılması da oldukça yaygınlaşmıştır. Peki, dolandırıcılıkla ilgili suç duyurusu yaparken nelere dikkat edilmelidir?
Öncelikle, dolandırıcılığın nasıl gerçekleştiği açıkça tespit edilmeli ve buna göre başvuru yapılmalıdır. Eğer dolandırıcılık sırasında darp, mala zarar verme veya tehdit gibi başka suçlar da işlenmişse, bu durumlar suç duyurusunda belirtilmelidir. Dilekçede, suç ve açıklamalar bölümünde tüm bu detayların eksiksiz şekilde aktarılması gerekmektedir.
Dolandırıcılıkla ilgili olarak, olabildiğince fazla delil toplanmalıdır. Sosyal medya ya da e-ticaret üzerinden gerçekleşen dolandırıcılık durumunda, konuşmalar, ses kayıtları, banka dekontları ve tehdit mesajları gibi delillerin kayda alınması oldukça önemlidir. Bu tür deliller, mahkemede kişinin cezalandırılmasını sağlamak adına büyük avantaj sağlayacaktır.
Ayrıca, dolandırıcılık suçu, şikayete bağlı suçlar kategorisinde yer almaz. Dolayısıyla şikayet edilse de edilmesede, savcılık olayı takip edecek ve soruşturma başlatacaktır.
